Sınırda (Borderline) Kişilik Bozukluğu Nedir?

Borderline kişilik bozukluğu, bireyin düşüncelerinde, benliğinde, kişiler arası ilişkilerinde, yani hayatının çoğu alanında ‘tutarsızlığın’ hüküm sürdüğü ruhsal bir rahatsızlıktır. Tutarsızlık bireyin iç dünyasında kaos yaratır. Kaousun dışavurumu ise duygudurumda ortaya çıkan dalgalanmalardır. Akabinde dışarıdan görünen, bireyin çevresinin bir türü anlamlandıramadığı dürtüsel davranış örüntüleri olur.

Kişi çok sevdiği birine karşı aniden nefret beslemeye başlayabilir. Yani hayatında ya siyah vardır ya beyaz. Bu duygusal tutarsızlıklar, daha çok romantik ilişkilerde kendini belli edebilir çünkü bu tarz ilişkilerde kişinin geçmiş yaşantıları tetiklenir. Bağlanmaya yönelik direnci kişi ayrılarak gösterir

Borderline Kişilik Bozukluğu genellikle erken erişkinlik döneminde başlar. Görülme sıklığı ise %2-3 arasındadır. Kadınlar, erkeklere oranla üç kat daha fazla tanı ölçütlerini karşılamaktadır.

Borderline Kişilik Bozukluğu’nun Belirtileri Nelerdir?

• Terk edileceği düşüncesine kapılarak kaçınma davranışı sergileme
• Kimlik karmaşası
• Duygudurumda tutarsızlık
• Boşlukta gibi hissetme
• İntihar davranışı veya girişimi
• Öfke denetim problemi
• Kişiler arası ilişkilerde karşı tarafı gözünde ya aşırı büyütme ya da yerin dibine sokma
• En az iki alanda (para harcama, madde kullanımı, cinsellik) dürtüsellik problemleri

Borderline Kişilik Bozukluğuna Neden Olabilecek Faktörler Nelerdir?

İnsanoğlunun çevreyle olan ilişkisi, dünyaya gelmesiyle eş zamanlı olarak başlar. Yeni doğan bebek beslenme, barınma ve sevgi gibi ihtiyaçlarını karşılamak için anne-baba ya da bakım veren kişiye muhtaçtır Bu durum, insanların doğuştan getirdiği ilişki kurma gereksinimini göz önüne serer. Yaşamın ilk yıllarında (0-3 yaş) anne ya da bakım veren kişiyle kurulan ilişki, kişilik gelişimini etkileyen faktörlerdendir. İlişkinin olumsuz bir nitelik taşıması sonucunda kişilik gelişiminde bazı patolojiler ortaya çıkabilir. Annenin ihtiyaç karşılamada yetersizliği sonucu çocuk “kendilik” ve “ötekiler” i bütünleştiremez. Böylece kimlik gelişimi problemli bir şekilde geçebilir. Anne-çocuk ilişkisi dışında, çocuklukta yaşanan cinsel istismar ve diğer travmaların da borderline kişilik bozukluğuna zemin hazırlayabileceğini söyleyebiliriz. Ayrıca ailede BKB öyküsü varsa genetik olarak yatkınlık da söz konusu olabilir.

Borderline Kişilik Bozukluğu’nun Psikoterapi Süreci Nasıldır?

Borderline Kişilik Bozukluğu, kişide ağır işlev bozukluğu yaratması ve intihar girişiminin yüksek olması nedeniyle ciddi bir ruhsal hastalıktır. Bu durumda psikolojik destek almak önemli bir konudur

 Psikoterapi, uzun soluklu bir yolculuktur. Aktarım odaklı terapi, şema terapi, diyalektik davranış terapi, EMDR kullanılan ekollerdendir. Psikanalitik ekolden beslenerek geliştirilmiş olan aktarım odaklı terapi tekniğinde, kişinin bölünmüş olan benlik algısı bütünleştirilmeye çalışılır.

BDT’nin çeşitlerinden olan şema terapi yönteminde ise, geçmişteki olumsuz inanışlar çalışılır. Borderline tanılı birey, geçmişte müdahale edemediği durumları telafi etmek isteyebilir. Terapist, geçmiş yaşantıların değişemeyeceği ama bu yaşantıların sebep olduğu olumsuz inanışların değişebileceğini kişiye benimsetmeye çalışılır. Yani bilinçdışındaki ’eksiğim, yetersizim, güçsüzüm, terk edileceğim’ gibi otomatik olumsuz düşünceler ele alınır.

M. Berk Karaoğlu 

Uzman Klinik Psikolog - Aile Danışmanı