Psikiyatrist, Psikolog veya Psikolojik Danışman Seçerken Nelere Dikkat Etmeliyiz?

Yardım alınacak birim seçilmeden önce bu alanların mesleki eğitimini ve iş tanımlarını bilmek yardımcı olacaktır.

Psikiyatri Uzmanı, 6 senelik tıp eğitimi almış Tıpta Uzmanlık Sınavı’na girmiş ve psikiyatri bölümünü seçerek 4 yılda bu alanda uzmanlığını tamamlamış tıp doktorudur. Psikolojik sorunlara daha çok farmakolojik tedavi (ilaç tedavisi) yöntemleriyle yaklaşırlar. Her türlü klinik psikopatolojinin yanısıra özellikle psikotik yani kişinin gerçeği değerlendirme yetisinin bozulduğu ruh hastalıklarında psikiyatri tedavisi gereklidir. Psikiyatri uzmanları gerekli eğitimleri aldıktan sonra psikoterapi yöntemlerini kullanabilirler. Çalışma alanları genellikle hastaneler ve özel kliniklerdir.

Psikolog, üniversitelerin psikoloji bölümünden mezun olmuş kişilerdir. Eğitim sürecinde klinik psikoloji, gelişim psikolojisi, adli psikoloji, deneysel psikoloji gibi dersler alırlar. Psikoloji bölümünden mezun olduktan sonra klinik psikoloji, sağlık psikolojisi, bilişsel psikoloji, endüstri ve örgüt psikolojisi, gelişim psikolojisi gibi çeşitli alanlarda yüksek lisans yaparak uzmanlaşabilirler. Özel olarak alacakları eğitimlerle cinsel terapi, aile terapisi, çocuk terapisi, bilişsel terapi gibi alanlarda uygulayıcı olma hakkı kazanabilirler. Üniversitelerin psikolojik danışmanlık ve rehberlik bölümlerinden eğitim formasyonu alarak eğitim alanında da çalışabilirler. Çalışma alanları genellikle özel klinikler, danışma merkezleri, hastaneler, okullar ve adliyedir.

Klinik Psikolog, yukarıda da belirtildiği üzere psikoloji mezunlarının klinik psikoloji yüksek lisansı yaparak edindiği uzmanlıktır. Üniversitelerin psikolojik danışmanlık ve rehberlik bölümünden mezun olan kişiler de klinik psikoloji yüksek lisansı yaparak klinik psikolog olabilirler. Klinik psikologlar kişilerde daha derin olarak ele alınabilecek sıkıntılarda (duygu durum bozuklukları, anksiyete bozuklukları, kişilik problemleri vs. gibi) uygulayabileceği psikoterapilerle danışanların ruhsal problemlerine çözüm bulmayı amaçlar.

Psikolojik Danışman, üniversitelerin psikolojik danışmanlık ve rehberlik bölümünden mezun olmuş kişilerdir. Genellikle okullarda rehber öğretmen ya da okul psikolojik danışmanı unvanıyla çalışırlar. Eğitimleri sırasında gelişim psikoloji, rehberlik, kariyer danışmanlığı, ölçme ve değerlendirme, davranış bozuklukları ve danışmanlık strateji ve müdahaleleriyle gibi dersler alırlar. Özel eğitimlerle aile, çocuk, cinsel, bilişsel vb. terapi alanlarında uzmanlaşarak bu alanlarda psikolojik danışmanlık yapabilirler. Çalışma alanları genellikle devlet okulları ya da özel okullar, anaokulları, özel danışmanlık merkezleri ve adliyedir.

Aile Danışmanı, üniversitelerin psikoloji, psikolojik danışmanlık ve rehberlik ve sosyoloji, tıp , sosyal hizmet uzman vs. gibi bölümlerinden mezun olan kişilerin MEB onayıyla aldığı 450 saatlik eğitim sonucunda olunur. Aile danışmanı, ilişkiler konusunda sorun yaşayan insanların evlilik, ayrılık ve boşanma esnasında, çocuklarla ve aileyle ilgili kişisel ya da kişiler arasındaki sorunların çözülmesine yardımcı olurlar. Bütün aileyi etkileyen ölüm, kardeş doğumu, boşanma gibi konularda ailelerin yaşayabileceği sorunları önlemek için yardımcı olmaktadırlar.

Peki hangi psikolojik sorunlarda kimden yardım almalıyız? 

Öncelikle farmakolojik yani ilaç tedavisinin gerekli olduğu durumlarda psikiyatri uzmanlarından yardım almak şarttır. Ancak Nevrotik yani kişinin içgörüsünü kaybetmediği ama başetmekte zorlandığı gündelik rahatsızlıklar, duygudurum, kaygı bozuklukları (panik boz., okb,fobiler vs.) gibi problemleri gerekli eğitimlerini almış uzman klinik psikolog ve psikolojik danışmanlardan yardım alınabilir.

Kısacası, psikiyatri uzmanı, psikolog veya psikolojik danışman seçerken uzmanlık alanları göz önünde bulundurulmalıdır. Örneğin; cinsellikle ilgili bir sorunda cinsel terapi, bilinçaltı çalışmalarında EMDR terapisi, algısal konularda bilişsel davranışçı terapi vb. eğitimleri alarak alanında uzmanlaşmış olmasına dikkat edilmelidir.  

Maalesef ki ülkemizde ruh sağlığı yasasının olmaması nedeniyle birçok kişi kendini şifacı, yaşam koçu, mentör, bilinçaltı uzmanı vb. gibi tanımlamalarla tanıtabilir.

Tabiki de bunların ayrımını yapmak siz danışanlar için çok kolay olmayacaktır ancak hizmet alacağınız kişinin özellikle lisans diplomasının ne olduğu yani psikolog mu, psikiyatrist mi yoksa psikolojik danışman mı, sosyolog mu olduğuna dair ve hangi alanlarda uzmanlaştığına dair sertifikaları görmeniz yararınıza olacaktır.

Uzman Klinik Psikolog M. Berk KARAOĞLU